ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତି ନିଲମ୍ବନ ଯୋଗୁଁ ପାକିସ୍ତାନ ରେ ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଗାଣକୁ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷତି. ପାକିସ୍ତାନ ହୋଇଯିବ ଅନ୍ଧାର
ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ପହଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ପାକିସ୍ତାନକୁ ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ଦାୟୀ କରି ଭାରତ ଏକ ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି। ଏହି ଆକ୍ରମଣର ୫-ଦଫା ଜବାବ ଅଂଶ ରୂପେ ଭାରତ ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତି (ଆଇଡବ୍ଲ୍ୟୁଟି)କୁ ନିଲମ୍ବନ କରିଛି। ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ୨୬ ଜଣ ନାଗରିକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବା ବେଳେ ଅନେକେ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତି ୧୯୬୦ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯ରେ ଭାରତର ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହରୁ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆୟୁବ ଖାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା। ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର ମଧ୍ୟସ୍ଥତାରେ ଏହା ୯ ବର୍ଷର ଆଲୋଚନା ପରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ, ଭାରତ ଉପରି ନଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ହିସାବରେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଅବବାହିକାର ୮୦% ଜଳକୁ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଯୋଗାଇଥାଏ। ପାକିସ୍ତାନର ତାରବେଲା ଓ ମଙ୍ଗଲା ଭଳି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏହି ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଜଳପ୍ରବାହ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।
ଏହି ଚୁକ୍ତି ପାକିସ୍ତାନକୁ ସିନ୍ଧୁ, ଝେଲମ ଓ ଚିନାବ ନଦୀର ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଅଧିକାର ଦେଇଥାଏ, ଯାହା ତାରବେଲା, ନୀଲମ-ଝେଲମ ଓ ମଙ୍ଗଲା ଭଳି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିର ନିଲମ୍ବନ ପାକିସ୍ତାନର ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ଏହା କେବଳ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ନାହିଁ, ବରଂ ଦେଶର ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଗାଣକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରିବ। ପାକିସ୍ତାନର ଅର୍ଥନୀତିରେ ବିଦ୍ୟୁତ କ୍ଷେତ୍ରର ସିଧାସଳଖ ଅବଦାନ ୨.୫-୩% ହେଲେ ମଧ୍ୟ, ଉତ୍ପାଦନ, କୃଷି ଓ ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ପରୋକ୍ଷ ଅବଦାନ ବିପୁଳ। ପାକିସ୍ତାନର ବିଦ୍ୟୁତ କ୍ଷେତ୍ର ଏବେ ହିଁ ୫.୪ ଟ୍ରିଲିୟନ ପାକିସ୍ତାନୀ ରୁପିରୁ ଅଧିକ ଋଣ ସଙ୍କଟରେ ରହିଛି।
୨୦୨୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ସୁଦ୍ଧା ପାକିସ୍ତାନର ମୋଟ ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ୪୨,୧୩୧ ମେଗାୱାଟ ଥିବା ବେଳେ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ୧୦,୬୮୧ ମେଗାୱାଟ ବା ୨୫% ଅବଦାନ ରଖୁଛି। ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ସବୁଜ ବିଦ୍ୟୁତର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଉତ୍ସ। ପାକିସ୍ତାନ ସରକାରଙ୍କ ଇଣ୍ଡିକେଟିଭ ଜେନେରେସନ କ୍ୟାପାସିଟି ଏକ୍ସପାନସନ ପ୍ଲାନ (ଆଇଜିସିଇପି) ଅନୁସାରେ ୨୦୩୧ ସୁଦ୍ଧା ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତିର ଅଂଶ ୩୩%ରୁ ୬୨%କୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିଛି। ଏହି ଚୁକ୍ତି ନିଲମ୍ବନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପାକିସ୍ତାନକୁ ବଡ଼ କ୍ଷତି ପହଁଚାଇବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ପାକିସ୍ତାନର ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର, ବିଶେଷକରି ବସ୍ତ୍ର, ଚିନି ଓ କପା ଉତ୍ପାଦନ, ବିଦ୍ୟୁତର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଗ୍ରାହକ । କରାଚି, ଲାହୋର ଓ ମୁଲତାନ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ସହରୀ କେନ୍ଦ୍ର ଏହି ନଦୀଗୁଡ଼ିକରୁ ସିଧାସଳଖ ପାଣି ପାଇଥାଏ। ଚୁକ୍ତିର ନିଲମ୍ବନ ଏହି ଶିଳ୍ପ ଓ ସହରୀ ଜନଜୀବନକୁ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ।
ପହଲଗାମ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ସମର୍ଥିତ ଆତଙ୍କବାଦୀ ସଂଗଠନଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରିଛି। ଏହି ଚୁକ୍ତି ନିଲମ୍ବନ ଭାରତର ୫-ଦଫା ଜବାବର ଏକ ଅଂଶ। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ବାଘା-ଅଟାରୀ ସୀମା ବନ୍ଦ କରିବା, ପାକିସ୍ତାନୀ ରାଜନେତାଙ୍କୁ ‘ପର୍ସୋନା ନନ ଗ୍ରାଟା’ ଘୋଷଣା କରିବା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନୀ ନାଗରିକଙ୍କ ଭିସା ରଦ୍ଦ କରିବା। ଏହା ପାକିସ୍ତାନ ଉପରେ କୂଟନୈତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଚାପ ବୃଦ୍ଧି କରିବ।
ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିର ନିଲମ୍ବନ ପାକିସ୍ତାନର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ଜନଜୀବନ ଉପରେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ତୁରନ୍ତ ପ୍ରଭାବ ସୀମିତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ, ଭାରତ ଯଦି ଜଳ ଭଣ୍ଡାର ଓ ବଡ଼ ବଡ଼ ବ୍ରିଜ ନିର୍ମାଣ କରେ, ତେବେ ପାକିସ୍ତାନର କୃଷି ଓ ବିଦ୍ୟୁତ କ୍ଷେତ୍ର ଗମ୍ଭୀର ସଙ୍କଟରେ ପଡ଼ିପାରେ। ପାକିସ୍ତାନ ଏହାକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ ଉଠାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ଚୁକ୍ତିରେ ଏକତରଫା ସମାପ୍ତିର କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ।
